رنگرزی گیاهی، قلب تپنده فرش دستباف ایرانی است. در مجموعه Gholizadeh Rugs این فرآیند نه‌تنها یک روش تولید، بلکه میراثی خانوادگی است که بیش از یک قرن به‌صورت نسل‌به‌نسل منتقل شده است. امروز، نسل چهارم فرش قلیزاده با دقتی مثال‌زدنی این مسیر را ادامه می‌دهد و با ترکیب دانش سنتی رنگرزی با درک دقیق از سلیقه و روندهای روز جهان، رنگ‌هایی تولید می‌کند که هم اصیل‌اند و هم به‌روز.

فرش‌های هریس قلیزاده طی دهه‌ها در بازارهای بین‌المللی به دلیل ثبات رنگ، اصالت طراحی و کیفیت پشم و رنگرزی زبانزد بوده‌اند؛ و دلیل این موفقیت، اهتمام خانواده قلیزاده به حفظ کیفیت رنگ و کنترل کامل تمام مراحل رنگرزی است.

ثبات رنگ یعنی رنگ فرش در برابر نور، شست‌وشو، رطوبت و گذر سال‌ها تغییر نکند. یکی از علت‌هایی که فرش‌های قدیمی هریس هنوز هم با همان شفافیت اولیه دیده می‌شوند، استفاده از رنگ‌های گیاهی است.

✔ ثبات نوری بالا

رنگ‌های گیاهی—به‌ویژه قهوه‌ای پوست گردو، قرمز روناس، آبی نیل و سبز طبیعی—در زمان ساخته شده‌اند؛ به همین دلیل فرش حتی پس از ده‌ها سال همچنان زنده و باطراوت به نظر می‌رسد.

✔ دوام در برابر شست‌وشو و فرسایش

پشم وقتی با رنگ‌های طبیعی ترکیب می‌شود، ساختاری مقاوم پیدا می‌کند.

به همین دلیل است که فرش‌های هریس قلیزاده از سال‌های دور تا امروز ماندگارترین نمونه‌های بازار بوده‌اند.

✔ ایجاد هارمونی واقعی

تفاوت جزئی و طبیعی هر کلاف نخ، باعث می‌شود رنگ فرش «جان داشته باشد» و همان حس کلاسیک فرش‌های آنتیک را تداعی کند.

نقش نسل چهارم قلیزاده در کنترل دقیق فرآیند رنگرزی

در تصاویر می‌بینید که تمام مراحل با دقت و نظارت مستقیم انجام می‌شود.

امروز، نسل چهارم قلیزاده:

✔ تمام مراحل رنگرزی را شخصاً کنترل می‌کند

از انتخاب مواد گیاهی تا دما، زمان، غلظت رنگ و ثابت‌سازی.

✔ فرآیند سنتی را حفظ کرده اما سلیقه رنگی روز دنیا را دنبال می‌کند

ترندهای رنگ سال، ترکیب‌های مدرن و نیازهای دکوراسیون معاصر را می‌شناسد؛

اما همه این‌ها را همچنان با تکنیک‌های سنتی رنگرزی ایرانی اجرا می‌کند.

✔ تعادل بین رنگ‌های آنتیک و طیف‌های جدید را حفظ می‌کند

به همین دلیل است که فرش‌های قلیزاده هم برای علاقه‌مندان سبک‌های کلاسیک مناسب‌اند و هم مناسب فضاهای مدرن.

ترکیب طبیعت و مهارت – سفر رنگ از گیاه تا نخ

۱. جمع‌آوری مواد رنگزا

مانند پوست تازه گردو، ریشه روناس، برگ‌ها و گل‌های گیاهی که پایه تمام رنگ‌های اصیل هریس هستند.

۲. استخراج رنگ در دیگ‌های سنتی

گیاهان ساعت‌ها جوشانده می‌شوند تا عصاره خالصشان به‌دست آید.

۳. خواباندن نخ پشمی در حوض‌های رنگ

تمام نخ‌ها از پشم تبریز و هریس بوده و قابلیت جذب رنگ طبیعی را به بهترین شکل دارند.

۴. کنترل لحظه‌به‌لحظه استادکار

این مرحله کاملاً تجربی و وابسته به مهارت است.

۵. خشک‌کردن زیر نور طبیعی خورشید

این کار باعث ماندگاری بیشتر، پایداری رنگ و تثبیت کامل طیف‌ها می‌شود.

چرا رنگ‌های فرش‌های هریس قلیزاده این‌قدر محبوب‌اند؟

⭐ رنگ‌های گیاهی با ثبات بالا

همان چیزی که باعث شده فرش‌های هریس قلیزاده در اروپا، آمریکا و آسیا به‌عنوان نمونه‌ای از بهترین کیفیت فرش دستباف شناخته شوند.

⭐ حس آنتیک اما با طیف‌های جدید

هر کلاف نخ از طبیعت الهام می‌گیرد؛ اما طیف رنگی آن مطابق سلیقه امروز تنظیم می‌شود.

⭐ بدون استفاده از رنگ‌های شیمیایی ارزان

این یکی از دلایل اصلی ارزش بالای فرش‌های قلیزاده است.

رنگزاهای طبیعی؛ پایه و اساس رنگ‌های ماندگار در فرش‌های قلیزاده

برای درک عمیق‌تر رنگرزی گیاهی، لازم است با مفهوم «رنگزا» آشنا شویم. رنگزاها موادی هستند—گیاهی، معدنی یا حتی جانوری—که قابلیت انتقال رنگ به الیاف طبیعی مانند پشم را دارند. در کارگاه‌های سنتی مانند کارگاه‌های فرش قلیزاده، عمده رنگزاها گیاهی هستند، زیرا هم پایداری بالایی دارند و هم طیف رنگی‌شان با روح فرش ایرانی هماهنگ است.

رنگزاهای طبیعی سه ویژگی اصلی دارند که باعث شده‌اند در دنیا—خصوصاً در فرش‌های هریس قلیزاده—به‌عنوان انتخابی ممتاز مطرح باشند:

✔ قدرت چسبندگی بالا به الیاف پشم

رنگزاهای طبیعی وقتی با دندانه‌های طبیعی ترکیب می‌شوند، به‌صورت عمیق در ساختار پشم نفوذ می‌کنند. همین موضوع سبب ثبات رنگ بالا و جلوگیری از رنگ‌دهی در شست‌وشو می‌شود.

✔ طیف رنگی زنده، عمیق و غیرسطحی

رنگ‌های طبیعی «روح دارند». وقتی زیر نور قرار می‌گیرند یا از زاویه‌های مختلف دیده می‌شوند، طیف‌های متفاوت و زیبایی از خود نشان می‌دهند—چیزی که هیچ رنگ شیمیایی نمی‌تواند به آن برسد.

✔ هماهنگی با طبیعت و سلامت الیاف

مواد گیاهی هیچ آسیبی به الیاف پشمی نمی‌زنند و باعث نرمی، دوام و لطافت بیشتر پشم می‌شوند.

در ادامه، به مهم‌ترین رنگزاهای مورد استفاده در کارگاه‌های قلیزاده اشاره می‌کنیم:

انواع رنگزاهای گیاهی مورد استفاده در فرش‌های قلیزاده

۱. پوست گردو (قهوه‌ای، فندقی، شاموتی)

در یکی از تصاویر، فرآیند جمع‌آوری پوست گردو را مشاهده می‌کنید.
پوست تازه گردو یکی از پایدارترین رنگزاهاست و رنگ‌های قهوه‌ای عمیق و با اصالت تولید می‌کند—رنگی که از گذشته تا امروز در فرش‌های هریس بسیار محبوب بوده است.

مزایا:

• دوام فوق‌العاده در برابر نور
• رنگ نشدن مجدد بعد از سال‌ها
• ایجاد حالت آنتیک طبیعی حتی در فرش‌های جدید

۲. ریشه روناس (قرمز، لاکی، کِلایی)

روناس مهم‌ترین منبع رنگ قرمز در فرش‌های ایرانی است؛
به‌خصوص در فرش‌های هریس قلیزاده که قرمز روناسی یکی از امضاهای رنگی آنهاست.

ویژگی‌ها:

• عمق بی‌نظیر و گرمای خاص رنگ
• ثبات بسیار بالا
• سازگاری کامل با پشم هریس

۳. نیل طبیعی (Indigo) – آبی و سرمه‌ای

برای ساخت رنگ‌های آبی و سرمه‌ای، نیل بهترین انتخاب است.
این ماده از قدیمی‌ترین رنگزاهای جهان است و در فرش‌های قلیزاده جایگاه ویژه‌ای دارد.

مزایا:

• پایداری در نور و شست‌وشو
• رنگ عمیق و لایه‌دار
• قابلیت ترکیب برای ساخت رنگ سبز

۴. گیاهان زردزا (برگ مو، اسپرک، پوست انار)

این گیاهان پایه رنگ‌های زرد، طلایی و سبز در فرش‌ها هستند.
در تصاویر می‌بینید که رشته‌های زرد در کنار نخ‌های پشمی در حال رنگ گرفتن‌اند.

مزایا:

در کنار رنگزاها، استفاده از «دندانه» (Mordant) ضروری است؛ موادی که باعث می‌شوند رنگ به‌صورت عمیق در الیاف تثبیت شود.
در رنگرزی سنتی قلیزاده معمولاً از دندانه‌های طبیعی مثل:

• زاج سفید
• سولفات آهن
• پودر سماق

استفاده می‌شود.

این دندانه‌ها باعث می‌شوند فرش دهه‌ها بدون تغییر رنگ باقی بماند—همان عاملی که فرش‌های قدیمی هریس قلیزاده را امروز هم چشم‌نواز نگه داشته است.

جمع‌بندی – هنر رنگرزی سنتی در خدمت نسل چهارم فرش قلیزاده

ترکیب رنگزاهای طبیعی، دندانه‌های سالم، پشم مرغوب هریس و دقت نسل چهارم قلیزاده باعث شده است:

⭐ رنگ فرش‌ها دهه‌ها پایدار بماند

⭐ فرش‌های قلیزاده در بازارهای جهانی شناخته و تحسین شوند

⭐ اصالت رنگرزی سنتی با نیازهای رنگی دکوراسیون مدرن همسو شود

این همان راز موفقیت فرش‌های قلیزاده است؛
معجونی از دانش قدیمی + تجربه نسل‌ها + نگاه امروزی.
برای دیدن فیلم کامل رنگرزی روی لینک یوتوب کلیک کنید و ما را در یوتوب دنبال کنید.